BİSMİLLAHİRRAHMANİRRAHİM

Ramazan-ı Şerif'e yaklaştığımız şu günlerde yeni bir konu gündeme geldi.. zihinleri meşgul eden sual: Aşı yaptırmak orucu bozar mı?.. Diyanetin fetvası; bozmaz.

Genel-geçer kaide ve hüküm olarak hasta bir kimsenin vücuduna bir şırınga veya serumla ilaç yada vitamin benzeri şeyleri zerketmek orucu bozar. Bu hüküm Merhum Ömer Nasuhi Efendi'nin Büyük İslam İlmihal'inde şu şekilde tahkik edilmiştir:

"iç boşluğa veya dimağa kadar uzayan derin bir yaraya konulan yaş bir ilaç, içeriye veya dimağa kadar geçince orucu bozar, kazayı gerektirir.

Bu mesele, İmam Serahsinin "Mebsut" adlı kitabındaki açıklamasına bakılırsa, İmam-ı Azam'a göredir.

Bu esas üzerine denilir ki, Ramazanda gündüz vakti vücuda yapılan iğne de orucu bozar ve kazayı gerektirir.

Çünkü bu, hem oruçlunun rızası ile yapılmakta, hem de vücudun yararına yapılmış bulunmakladır. İğne aracılığı ile vücudda bir yol açılıyor ve böylece ilaç tam vücudun içine akıtılmış oluyor. Artık bu şekilde ilacın içeriye girmesi, suyun deriden emilerek içeriye geçmesi gibi değildir. 

Bundan dolayı açık bir ihtiyaç veya zaruret bulunmayınca, iğneler iftardan sonra yapılmalıdır. İhtiyata uygun olan budur.

Hatta bir görüşe göre, 

başkası tarafından sokulup vücudun içinde kaybolan demir parçası gibi bir şey, vücudun yararına olmadığı halde, yine orucu bozar.

İmameyne gelince,

bunlara göre bir şey, tabiî yoldan içeriye gitmedikçe oruç bozulmaz. 

Çünkü oruç; "Yaratılışta bir yol ve kanal olan bir uzuvdan bir şeyi içeriye sokmaktan kendini tutmaktır." Biz böyle bir imsak ile emrolunmuşuz. Bu hususta geçici olan yol ve kanallara itibar edilmez.

Bunun için dışardan bir yaraya konulan ilaç, boşluğa kadar gitse de, orucu bozmaz. Vücudun derisini yırtarak içeriye gidip kaybolan bir demir, bir kurşun parçası hakkında da hüküm böyledir.

Buna göre iğne ile de orucun bozulmaması gerekir.

Evvelce, fetvahane tarafından da bu yolda fetva verilmişti.

Fakat daima ihtiyat yolunun gözetilmesi iyidir." (Orucu Bozup Bozmayan Şeyler)

Bu tahkikattan anladığımızı aşı meselesi ile birlikte arzedecek olursak; Ramazan-ı Şerifte ciddi bir ihtiyaç veya zaruri, mecburi gibi durumlarda çaresizce aşı yaptırmak lazımsa İmam-ı Azam'a göre; gününe gün kaza edilmeli, keffaret gerekmez.

İmam Ebu Yusuf ve İmam Muhammed'e göre; oruç bozulmaz, kaza da lazım gelmez.. Diyanet de fetvasını İmameyn'in bu hükmüne dayandırıyor olabilir. 

Fakihlerimiz İmameyn'in verdiği bu ruhsatı serdetmekle birlikte ihtiyata riayetin güzelliğini, efdaliyetini de aynı zamanda dile getirmişlerdir. Buna binaen herhangi bir zorlayıcı durum söz konusu değilse, oruçlu kimseler ihtiyaten iftardan sonra aşı yaptırmalı.