Türkçe ezan için yapılan baskı ve zulümler

Türkçe ezan, Mustafa Kemal'in Cumhurbaşkanı, İsmet İnönü'nün Başbakan olduğu 1932 yılının Temmuz ayında Diyanet'in yayınladığı genelge ile tüm yurtta uygulamaya konuldu.

Türkçe ezan için yapılan baskı ve zulümler

Türkçe ezan, Mustafa Kemal'in Cumhurbaşkanı, İsmet İnönü'nün Başbakan olduğu 1932 yılının Temmuz ayında Diyanet'in yayınladığı genelge ile tüm yurtta uygulamaya konuldu.

30 Ocak 1932 tarihinde ise ilk Türkçe ezan, Hafız Rıfat Bey tarafından Fatih Camii'nde okundu. 3 Şubat 1932 tarihine denk gelen Kadir Gecesi'nde de, Ayasofya Camii'nde Türkçe Kuran, tekbir ve kamet okundu. 18 Temmuz 1932 tarihinde Diyanet İşleri Riyaseti, ezanın Türkçe okunmasına karar verdi.

Arapça ezan yasaklandığı bu dönemlerde Müslümanlar da bu kafirliğe karşı boş durmadı ve ülkenin her yerinde Arapça ezan okudu. Türkçe ezan okumayanlar, “deli, meczup, maznun, yobaz, cahil” yaftasıyla tutuklanıp derdest edildi, hapse atıldı, hatta idam edildi. Müslümanlara yapılan bu baskı da bizzat Mustafa Kemal tarafından gerçekleşti. O Arapça ezan okuyanlar için “cahil mürteciler” ifadesini kullanmış ve Cumhuriyet adliyesinin pençesinden kurtulamayacaklarını da gazetelere demeç vererek ihtar etmişti.

O dönemlerde gazetelerin manşetleri de ezanı aslıyla okuyanların haberleriyle doldu taştı. Sırf ezanı aslî diliyle okudukları için Batıcı laik gazeteler haberlerinde Müslümanları aşağıladı, küçük düşürdü, o “tüm dinlere saygılı” dedikleri laikliğe imanlarını bir kez daha yeniledi.

İşgalcilerin yapmadığı katliamı Kemalist rejim yaptı.

Şimdi o dönemde Batıcı gazetelerin Türkçe ezana hazırlık ve ezanı aslıyla okuyanlar hakkındaki manşetlerinin bir kısmını sizlerle paylaşalım:

27 Şubat 1932 tarihli Cumhuriyet Gazetesi: Karacabey’de Türkçe ezan

detail-photo-fancybox-0

27 Şubat 1932 tarihli Milliyet Gazetesi: Romanya’da Türkçe ezan

detail-photo-fancybox-1

28 Kasım 1932 tarihli Milliyet Gazetesi: Türkçe ezan dünden itibaren derslere başlandı.

detail-photo-fancybox-2

29 Kasım 1932 tarihli Milliyet Gazetesi: Adana’da Türkçe ezan

detail-photo-fancybox-3

30 Kasım 1932 Tarihli Milliyet Gazetesi: Camilerde Türkçe ezan öğretiliyor

18 Aralık 1932 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi: Bir vaiz Türkçe ezan aleyhinde bulundu

detail-photo-fancybox-4

18 Aralık 1932 tarihli Son Posta Gazetesi: Bir Hoca Türkçe ezan aleyhinde bulundu

detail-photo-fancybox-5

19 Aralık 1932 tarihli Cumhuriyet Gazetesi: Türkçe ezana hazırlık. Türkçe ezan ve kamet için meyzinlere verilmekte olan derslere devam olunmaktadır. Meyzinlerden kısmı azamı şimdiden yetiştirilmiş bulunmaktadır. Bu husustaki hazırlık ramazana kadar her halde bitirilecek ve ramazanın birinden itibaren Türkçe ezana başlanacaktır.

detail-photo-fancybox-6

19 Aralık 1932 tarihli Son Posta Gazetesi: Küstah Hatip. Bursa Ulu Camii’de Türkçe ezan okunması aleyhinde hutbe okuyan hafız Tevfik Ef. hatiplikten azledilmiş, bir sıfatı kalmadığı için de sarığı başından çıkarılmıştır.

19 Aralık 1932 tarihli Cumhuriyet Gazetesi: Salahiye’de Türkçe ezan

1 Ocak 1933 tarihli Son Posta Gazetesi: İstanbul’da Türkçe ezan

detail-photo-fancybox-9

11 Ocak 1933 earihli Son Posta Gazetesi: Elaziz’de Türkçe ezan. Her yerde olduğu gibi burada da ramazandan itibaren bütün camilerde Türkçe ezan okunmaya başlanmıştır…

detail-photo-fancybox-10

22 Şubat 1933 tarihli Son Posta Gazetesi: Türkçe ezan münasebetiyle bir hoca tevkif edildi

9 Nisan 1933 Tarihli Son Posta Gazetesi: 31 kişi daha tevkif edildi, tahkikat ilerliyor

10 Nisan 1933 Tarihli Akşam Gazetesi: İzmir’in bazı köylerinde on kişi tevkif edildi.

Ezan asli haline getiriline kadar da bu tutuklamalar sürdü.

Özel haber: M. TAHA İNCİ

Baran Dergisi

Güncelleme Tarihi: 11 Mart 2023, 20:04
YORUM EKLE
SIRADAKİ HABER