Leblebi nasıl yapılır, hangi çeşitleri vardır?

Leblebi nohutun kavrulmasıyla üretilen bir çeşit kuru yemiştir. En bilinen türleri beyaz leblebi ve sarı leblebidir. Coğrafi olarak tescillenen ilk leblebi, Çorum leblebisidir.

Leblebi nasıl yapılır, hangi çeşitleri vardır?

LEBLEBİ

Leblebi nohutun kavrulmasıyla üretilen bir çeşit kuru yemiştir. En bilinen türleri beyaz leblebi ve sarı leblebidir. Coğrafi olarak tescillenen ilk leblebi, Çorum leblebisidir. Türkiye'de kent, bu yüzden leblebi ile anılır. İlk defa Şeyh Murat Gazi tarafından 1370-1390 yıllarında bulunmuştur. Nohutun ısıtılıp bekletilmesini keşfetmiştir. Evliya Çelebi, 17. yüzyıl leblebinin İstanbul'da yaygın şekilde tüketildiğini ve bu işle uğraşan 100 dükkân ve 400 çalışanın olduğunu belirtmektedir.

Leblebi nohutun işlenmesiyle elde edilen bir kuruyemiş türüdür. Nohutun günlerce uğraşı sonucu terbiyesi ile, özel fırınlarda kavrulmasıyla elde edilir. Bu işlem şu aşamalardan geçer: Nohut 3 ayrı günde 3 kez tavlama işlemine yani ısıtılma işlemine tabi tutulur. 3. tavlamadan sonra bir alana serilerek dinlenmeye bırakılır. Bu yaklaşık 15 günlük bir süreyi kapsar. Leblebi yapılacağı günün akşamı ıslatılarak kabarması sağlanır. Ertesi gün leblebi yapılacağı tavada önce ısıtılır, sonra "mafrak" denilen aletle hafifçe bastırılarak kabuklarının çıkarılması sağlanır. Bu işlem sırasında nohutların bir kısmı ikiye bölünür. Bu ikiye ayrılanlar elekle bütünlerden ayrılır.

Bölünenlere "kırık leblebi" de denir. Bunlardan daha çok leblebi unu yapmak için yararlanılır. Bütün olan leblebiler değişik şekillerde satışa sunulur. Bir kez daha kavrulma işlemine tabi tutulmaları sonrasında sarı üstüne siyah benekli görünüm kazanır. Buna "çifte kavrulmuş leblebi" denir. Ayrıca çikolatalı leblebi, beyaz leblebi, karanfilli leblebi, biberli leblebi, şekerli leblebi ve sakız leblebi gibi 40 civarı değişik türleri mevcuttur. Raf ömrü uzun olsa da taze tüketilmesi daha makbuldür. Taze leblebinin iki parmak arasında sıkıldığında un gibi ufalanması gerekir.

Türkiye'de yalnızca 3 yerleşim yerinde üretilen leblebiler tescillenmiştir. Bunlar 2002 yılın Çorum, 2003 yılında Tavşanlı ve 2009 yılında Serinhisar leblebileridir.

Leblebi üretimde kırmızı ve iri nohutlar kullanılır. Çorum bölgesi üretilen leblebiler daha çok sarı leblebiye dönüştürülürken, Ege bölgesinde yetiştirilen nohutlar daha çok beyaz leblebiye(sakız leblebisi) dönüştürülür.

LEBLEBİ NASIL ÜRETİLİR?

Çorum’un meşhur sarı leblebisi kuru nohuttan yapılır.Nohutun leblebiye dönüşmesi bir buçuk aylık bir emeğin ürünüdür.Tarihi dükkanlarda , tek kavrumluk leblebiler çuvallardan tenekelere , oradan leğenlere doldurulur. Odun ateşi ile yeterli sıcaklığa ulaşan fırına aktarılan leblebiler son kavurmadan sonra tekrar çuvallara doldurularak dumanı üstünde satışa sunulur. İlimizde her köşe başında bir leblebici dükkanı bulmanız mümkündür. Öteden beri yöremizde yetişen nohutun iriliği ve leblebiye dönüşümü haklı bir üne kavuşmuştur. Ancak altmışlı yıllardan sonra artık bölgede yetiştirilen nohut , leblebi üretimine yetmemeye başlamış ve başka bölgelerden nohut getirilmiştir. Buna rağmen Çorum leblebisi ününden hiçbir şey kaybetmemiştir. Bunda , kuşaktan kuşağa aktarılarak bugüne ulaşan kavurma işlemlerindeki beceri önemli rol oynamaktadır. Nohuta ayrı bir lezzet ve altın sarısı rengini kazandıran geleneksel leblebi üretimi bir yandan devam ederken , tüp gazın kullanıldığı modern yöntemler de uygulanmaya başlanmıştır. Leblebi yapmak için öncelikle ateş tuğlası , kerpiç , tava ve karıştırıcıdan oluşan bir kavurma ocağı gerekir. Kullanılacak odunların iz yapmayan cinsten olması önemlidir.Eleme işleminden geçirilen nohutlar önce boylarına göre ayrılır.Birinci kavurma işleminden sonra sıcak olarak çuvallara doldurulup iki gün dinlendirilir.İkinci kavurmadan sonra da iki gün dinlendirilen nohutlar kuru bir yere serilerek 15-20 gün bekletilir.Nohutlar üçüncü kavurmadan önce nemlendirilip bir kez daha bir gün süreyle çuvallarda bırakılır.Üçüncü kavurmada nohutların kabukları ayrılır. Leblebinin acılı , tuzlu , karanfilli ve diğer çeşitlere dönüşmesi bu son kavurma işleminden sonra gerçekleşir. İmalat sürecinden de anlaşılacağı gibi , bu kadar çaba , zahmet ve eşsiz lezzet , Çorum Leblebisinin ününün yıllar öncesinden bugünlere taşınmasındaki en önemli nedendir.

LEBLEBİ ÇEŞİTLERİ

Leblebinin nasıl elde edildiğine baktığımıza göre, sıra geldi leblebi çeşitlerine. Kimisi tatlı kimisi tuzlu; kimisi baharatlı kimisi ise çikolatalı… Leblebi çeşitleri birbirlerinden kavrulma biçimleri ve kapmala materyalleri ile ayrılıyor. Ancak her biri gerçekten müthiş bir lezzet vadediyor.

O Bir Klasik: Sarı Leblebi

sarı leblebi

“Leblebi” denince insanın aklına hemen o gelir! Sarı leblebi, leblebi çeşitleri arasında en yaygın görüleni ve pek çok kişi tarafından da en çok sevilenidir. Koyu bir saman sarışını andıran o klasik rengi ve üzerindeki benekleri andıran minik kahverengi noktalar ile alışılmış, garantili bir lezzetin haberini vermektedir.

Easında nohutun kavrulması ile elde edilen sarı leblebi, mutfağımızın vazgeçilmez parçalarından bir tanesidir. Leblebi oldukça sağlıklı ve düşük kalorili bir atıştırmalıktır. İster alkollü ve asitli içeceklerin yanında, ister boza ile yiyin. İster karışık kuruyemiş tabağına ekleyin, isterseniz onun tadını yalnız bir şekilde çıkarın. Düşük kalorili ve zararsız bir atıştırmalık isteyenler için ideal seçim sarı leblebidir.

Biraz Daha Lezzet: Tuzlu Sarı Leblebi

leblebi

Kimileri leblebiyi biraz fazla sade buluyor. Her ne kadar karışık kuruyemişlerin birbirinden farklı tatları arasında dengeleyici bir özelliği olması ile tercih edilse de, sarı leblebinin böyle bir yönü olduğunu kabul etmek gerek. Ancak heyecan arayanlara bir haberimiz var! Birbirinden farklı türlerin yer aldığı leblebi çeşitleri listesine geçmeden önce, sizlere tuzlu sarı leblebiden bahsedelim öncelikle.

Ona aslında, bir klasiğin yeniden yorumlanmış hali de diyebiliriz… Sarı leblebinin o klasik ve sevilen tadını alıp, üzerine biraz daha lezzet yakalamak için tuz ekleyerek elde edilen bu basit fikir; müthiş bir lezzete kavuşmanızı sağlıyor. Tuzlu sarı leblebi, klasikten şaşmadan küçük değişiklikler arayanlar için ideal tercih!

Onun Yeri Ayrı: Beyaz Leblebi

beyaz leblebi

Sarı leblebi kadar popüler olan bir başka klasik leblebi turu de beyaz leblebi elbette… Beyaz leblebi, leblebi çeşitleri arasında akla ilk gelenlerden bir tanesi. Beyaz leblebi sarı leblebiye göre biraz daha küçük ve kesinlikle daha az yağlıdır. Bu özelliği ile kimileri tarafından öteki çeşitlerle kıyaslanamayacak bir şekilde sevilmektedir.

Peki, nasıl oluyor da leblebi beyaz olabiliyor? İşin sırrı nohutta saklı. Beyaz leblebi üretiminde kullanılan nohut turu, sarı leblebiden farklıdır. Bu nedenle kavrulma işlemi sırasında leblebinin kabuğu beyazlaşır. Bu Şekilde beyaz leblebi elde edilebilir. Bu noktada dikkat edilmesi gereken bir şey var. Güvendiğiniz bir markadan alışveriş etmediğiniz takdire, kimyasal maddeler kullanılarak beyazlatılmış beyaz leblebi ile karşılaşabilirsiniz. Bu nedenle kuruyemiş alışverişinizi güvenilir markalardan yapmayı ihmal etmeyin.

Çocukların Sevgilisi: Çikolatalı Leblebi

çikolata kaplamalı leblebi

Bir kase dolusu rengarenk, cıvıl cıvıl lezzete kim hayır diyebilir ki? Sanıyoruz ki hiç kimse! İşte bu lezzeti yakalayan atıştırmalık, çikolatalı leblebi! Hem çocuklar hem de her daim çocuk kalanlar için çikolatalı leblebi bir numaralı tercih!

Leblebi çeşitleri arasına yeni katılan çikolatalı leblebi, özellikle bayram günlerinin yeni vazgeçilmezi oluyor. İçerisinde leblebi yer aldığı için çocuklar daha az çikolata ve daha fazla leblebi tüketmiş oluyor. Bu şekilde de hem keyif aldıkları lezzetten geri kalmıyorlar hem de daha sağlıklı oluyorlar. Aileleri bundan daha faza ne mutlu edebilir ki? Aynı zamanda kilo kontrolü yapan ancak ağzı tatlansın diye minik ve masum bir atıştırmalık arayanların da yen favorisi halde gelmiş durumda! Kısacası çikolatalı leblebi herkesi memnun ediyor!

Atıştırmalık Tadında: Çıtır Leblebi

çıtır leblebi

Koyu bir sohbetin ortasına dalmışken, heyecanlı bir film izlerken, maçta gol pozisyonundan hemen önce… Şimdi biraz düşünelim. Ortak noktası nedir bu anların? Elbette ki yediğimiz atıştırmalıklar. Kimimiz için heyecan demek atıştıracak çıtırtılı bir şeylerin özlemini çekmek demek. Böyle anlarda bol ve gereksiz miktarda tuzlu ve sağlıksız trans yağlar içeren cipslere saldırıyoruz. Bunu yaparak da aslında kendimize oldukça büyük bir zarar veriyoruz.

Peki bu keyiften vazgeçmemiz mi gerek? Tabii ki hayır! Tek yapmamız gereken, bu sağlıksız cipsler yerine daha sağlıklı bir alternatif bulmak. Çözümü leblebi çeşitleri arasında aramaya ne dersiniz? Çıtır leblebi size aradığınız bu alternatifi yaratacaktır. Leblebi çeşitleri arasında yine görece yeni olan çıtır leblebi, kısa zamanda çok sevildi. Artık en favori tuzlu atıştırmalık alternatifiniz çıtır leblebi olacak!

Nostaljik Bir Lezzet: Şekerli Leblebi

şekerli leblebi

Şarkının da dediği gibi: “Biz büyüdük ve kirlendi dünya!”. O yüzden de aynı kalan şeylerin değerini ayrı bir biliyoruz sanki. Bize çocukluğumuzu hatırlaran, bizi masum günlere götüren lezzetlerin peşinden gidiyoruz. Bir ısırıkla bizi çocukluğuma götüren bu lezzetlerden bir tanesi de şekerli leblebi.

Leblebi çeşitleri arasında en nostaljik olan çeşit pek çok kişi için şekerli leblebidir. Üzeri şeker kaplı rengarenk görüntüsü ile önce gözleri kazanır. Ardından dışındaki tatlı şeker kaplaması ve içindeki leblebinin dengeliyici tadı ile sizi mutlu eder. Hatırlattığı çocukluk anıları ile de kalpleri fetheder! Çocuklarınıza bu nefis lezzeti mutlaka tattırmalı, bir yandan da kendi çocukluk anilerinizi anlatmalısınız.

Farklı Lezzet Arayanlara: Susamlı Leblebi

susamlı leblebi

Leblebiyi aslında ne kadar sıradan bir yiyecek maddesi olarak düşünüyoruz. Oysa ki onun bize sunacak çok fazla şeyi var. Listemiz de bunu gösterdi aslında bir bakıma… Şimdi yaratıcı leblebi çeşitleri ile devam edelim.

En ilginç leblebi çeşitleri arasında bir tanesi de susamlı leblebi. Nefis susam parçacıklarını leblebinin etrafına sarıp onu farklı ve alternatif bir lezzet haline getirmek, gerçekten yaratıcı ve damak tadınızı şenlendirecek br fikir. Eğer bugüne kadar denemediyseniz susamlı leblebiyi mutlaka denemelisiniz.

Bazıları Acı Sever: Biberli Leblebi

biberli leblebi

Leblebinin tadı size sade mi geliyor? Biraz baharat, biraz hareket mi istiyorsunuz? O zaman doğru başlık sizin için burası!

Biberli leblebi, leblebi çeşitleri arasında yenilerden bir tanesi. Üzerindeki hafif acılı ve baharatlı biber kaplaması ile gerçekten nefis bir lezzet yaratıyor. Yine içinizdeki baharatlı bir cips paketini açıp avuç avuç yeme arzusunu bastıracak bir kuruyemiş. Üstelik son derece masum ve zararsız. Karışık kuruyemiş kaselerine hareketli bir eklenti yapmak istiyorsanız bu leblebi çeşidini mutlaka denemeniz gerek!

Bir Çorum Spesiyalı: Ağın Leblebisi

ağın leblebisi

Kuruyemiş piyasasına uzak olanların pek de aşina olmadığı bir leblebi türünden bahsedeceğiz şimdi: Ağın Leblebisi.

Leblebinin memleketi Çorum’un gizli kalmış yöresel lezzetlerinden bir tanesi aslında kendisi. Ağın leblebisini özel kılan, kavrulma biçimidir. Sıcak kumda eski usul kavrulan bi leblebi, otantik bir lezzet arayanların bir numaralı tercihi olacaktır. Hemen küçük bir hatırlatma yapalım, kumda kavrulan bu lezzetli leblebi öteki leblebi çeşitleri ile kıyaslandığında biraz sert gelebilir. Ancak bu otantik lezzetin tadı da işte tam olarak böyle çıkar.

Yöresel Tatları Sevenlere: Gevrek Leblebi

gevrek leblebi

Çorum kentine gitmişken sadece Ağın leblebisinden söz etmek olmaz. Kentin meşhur leblebi çeşitleri arasında bir de gevrek leblebi yer almaktadır. Özel bir kavrulma yöntemi ile kavrulduğu için öteki türlerden ayrılan ve bu adı alan gevrek leblebi, yeni favoriniz olmaya aday.

Dış yüzeyini kaplayan enfes lezzet damağınızı şenlendirecek. Gevrek leblebinin bir başka özelliği de mide asidi üzerinde dengeleyici bir etkisi olmasıdır. Eğer mide asiti ile ilgili bir rahatsızlık yaşıyorsanız, yemekten sonra birkaç gererek leblebi yiyerek bu asidin dengelenmesini sağlayabilirsiniz.

HürAvaz

YORUM EKLE
SIRADAKİ HABER