Nizâmülmülk, 10 Nisan 1018 (Hicri 21 Zilkade 408) tarihinde İran'ın Horasan bölgesinin Tus şehrinde doğmuştur. Bu dönemde bu şehir, Gazneliler'in idaresi altında bulunmaktaydı. İlk devlet görevini Gazne sultanları için yapmıştır. Devlet işleriyle ilk olarak Gazne Devleti'nin Horasan valisinin yanında çalışarak başlamış ve 1059'da Gazneliler Horasan valisi olmuştur. 1063'ten itibaren görevine, Büyük Selçuklu Devleti'nde Alparslan'ın Belh valisinin yanında devam etti. 1064 yılında Büyük Selçuklu Devleti'ne vezir olarak atandı.
Sultan Alp Arslan (hüküm süresi: 1063-1072) ve Melikşah (hüküm süresi: 1072-1092) dönemlerinde bu önemli vezirlik görevinde bulunmuştur. "Memleketin nizamlarının kurucusu" anlamında olan Nizâmülmülk ismi, Abbâsî halifesi Kâim bi Emrillah tarafından verildi. Dönemin nakşibendi şeyhi Ebu Ali Farmedi'ye çok hürmet ederdi.
Nizâmülmülk, 1092 yılında bir Haşhaşî fedaisi tarafından suikaste uğrayarak bir hançer ile öldürülmüştür.
Nizamülmülk'ün çocukları
Ahmed bin Nizamümülk
Şemsülmülk Osman
Müeyyidülmülk
Fahrülmülk
İzzülmülk
Ziyaülmülk
İmadülmülk
Akça hatun Nizamülmülk'ün kızımıdır?
Akça Hatun yani Aka Hatun, Büyük Selçuklu Devleti'nin ikinci Sultanı Alparslan'ın ilk eşidir. Doğum ve ölüm tarihine dair bilgi bulunmuyor.Ailesi ile ilgili bir bilgi yoktur.